Begrippenlijst

Van bedrieglijke bankbreuk kan sprake zijn als de gefailleerde (bijvoorbeeld de bestuurder van een failliete vennootschap) een schuldeiser heeft benadeeld door bijvoorbeeld goederen uit het bedrijf te halen terwijl de gefailleerde wist dat de onderneming failliet zou worden verklaard.

Bij belastingfraude in de vorm van een BTW carrousel worden goederen vaak meerdere keren door geleverd binnen een groep van verschillende vennootschappen waarbij wel BTW wordt teruggevraagd aan de belastingdienst, maar geen BTW wordt afgedragen.

De wet maakt een onderscheid tussen niet-ambtelijke en ambtelijke omkoping. Omkoping is de wettelijke term voor corruptie.Niet ambtelijke omkoping is een vorm van bedrog, strafbaar gesteld in art. 328ter van het Wetboek van Strafrecht. Neemt een betrokkene een gift of belofte aan in ruil voor een bepaalde tegenprestatie, dan kan een veroordeling volgen wegens omkoping. Ook het doen van een gift of belofte, de spiegelbeeldige variant, is strafbaar.Het omkopen van een ambtenaar (ambtelijke omkoping) kent een aparte strafbaarstelling in artikel 177 van het Wetboek van Strafrecht; de ambtenaar die zich om laat kopen (ook wel: steekpenningen aanneemt) kan gestraft worden op grond van artikel 362 Wetboek van Strafrecht.

Een criminele organisatie in de zin van artikel 140 Wetboek van Strafrecht houdt in dat sprake moet zijn van deelname aan een samenwerkingsverband van twee of meer personen met als doel het plegen van misdrijven.

Faillissementsfraude is fraude die gepleegd wordt tijdens of door middel van het failliet laten gaan van een bedrijf.Het strafrecht kent een aantal strafbepalingen tegen faillissementsfraude, zoals de strafbaarstelling van bedrieglijke bankbreuk (het onttrekken van goederen uit de failliete boedel) (zie ook begrippenlijst: bedrieglijke bankbreuk).

De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst, afgekort FIOD, is de opsporingsdienst van de Belastingdienst in Nederland. Deze dienst spoort financiële fraude en belastingfraude op en bestrijdt deze.Binnen de FIOD bestaat tevens een apart team – Team Criminele Inlichtingen (TCI) – dat gespecialiseerd is in het opsporen en bestrijden van grootschalige fraude en georganiseerde criminaliteit. Witwassen van crimineel vermogen, faillissementsfraude en btw-carrouselfraude zijn daar voorbeelden van.

De Financial Intelligence Unit (FIU) is de in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) aangewezen instantie waarbij op grond van die wet meldplichtige instellingen de door hen gesignaleerde ongebruikelijke transacties moeten melden. De FIU is een onderdeel van de nationale politie.De als ongebruikelijk gemelde transacties worden door de FIU geanalyseerd en eventueel als verdachte transactie aangemerkt. Als een transactie als verdacht is aangemerkt kan de informatie van de FIU, worden doorgegeven aan diverse handhavings- en opsporingsdiensten die verder onderzoek kunnen verrichten.

Fraude is een verzamelbegrip voor gedragingen waarin in strijd met de wet, zaken op een andere manier worden voorgesteld dan dat ze in werkelijkheid zijn. Het doel van het geven van die onjuiste voorstelling van zaken is om uzelf of een ander te bevoordelen.Fraude kan zich in heel veel verschillende vormen voordoen, zoals bijvoorbeeld:

• witwassen
• accijnsfraude
• arbeidsmarktfraude
• woonfraude
• hypotheekfraude
• beleggingsfraude
• verzekeringsfraude
• zorgfraude
• toeslagenfraude
• uitkeringsfraude
• bitcoinfraude / cryptocurrencyfraude
• cybercrime / internetfraude
• faillissementsfraude
• fiscale fraude / belastingfraude
• telecomfraude
• voedselfraude
• BTW-carrousel
• handel met voorwetenschap / marktmanipulatie
• oplichting
• corruptie / omkoping
• heling
• identiteitsfraude
• intellectuele eigendomsfraude / merkvervalsing
• skimming
• valsheid in geschrift
• verduistering
• flessentrekkerij
• ponzifraude
• vastgoedfraude
• credit cardfraude / pinpasfraude
• examenfraude
• etc.

Het Functioneel Parket is een specialistisch, landelijk opererend onderdeel van het Openbaar Ministerie, dat zich toelegt op de bestrijding van complexe fraude en milieucriminaliteit en in het afwikkelen van complexe ontnemingszaken. Bij het uitvoeren van deze taken is het Functioneel Parket verantwoordelijk voor de opsporing en vervolging in strafzaken waarin een bijzondere opsporingsdienst (BOD) het opsporingsonderzoek doet.De BOD's zijn:

• De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA);
• De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD);
• Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW);
• De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Daarnaast is het Functioneel Parket verantwoordelijk voor de opsporing en vervolging van vrijwel alle milieuzaken van de Nationale Politie. Ook is het Functioneel Parket belast met de handhaving van de wetgeving voor de visserij en de veiligheid op de Noordzee.https://www.om.nl/organisatie/functioneel-parket-0/

Voorwetenschap is het beschikken over bepaalde vertrouwelijke en niet openbare informatie. Een persoon kan over deze informatie beschikken door zijn functie bij een uitgevende instelling, zoals een bestuurder, advocaat of werknemer. Als iemand een transactie verricht en hij/zij ervan bewust is of behoort te zijn dat er sprake is van een niet openbare bijzonderheid die bij openbaarmaking een kenmerkend gevolg zou kunnen hebben op de koers van de financiële instrumenten of op de koers van daarvan afgeleide financiële instrumenten dan maakt diegene gebruik van voorwetenschap.

Voorwetenschap is het beschikken over bepaalde vertrouwelijke en niet openbare informatie, bijvoorbeeld in een overnametraject. Een persoon kan over deze informatie beschikken door zijn functie bij een uitgevende instelling, zoals een bestuurder, advocaat of werknemer. Als iemand  met die kennis, zijn of haar kennis deelt of zelf een transactie verricht en hij/zij ervan bewust is of behoort te zijn dat sprake is van een niet openbare bijzonderheid die bij openbaarmaking een kenmerkend gevolg zou kunnen hebben op de koers van de financiële instrumenten of op de koers van daarvan afgeleide financiële instrumenten dan maakt diegene strafbaar gebruik van voorwetenschap.Door de AFM kunnen boetes worden opgelegd, maar ook het Openbaar Ministerie kan overgaan tot strafvervolging.

Heling is het verwerven, overdragen of voorhanden hebben van goederen die door misdrijf zijn verkregen. Het betreft een vermogensdelict en is in de wet strafbaar gesteld in drie verschillende varianten: schuldheling, opzetheling en gewoonteheling.

Hypotheekfraude bestaat bijvoorbeeld uit het aanvragen van een hypotheek waarbij gebruik gemaakt wordt van valse of vervalste documenten waardoor een gunstiger financieel beeld wordt gecreëerd. Denk hierbij aan loonstroken, jaaropgaven, offertes en facturen van aannemers, werkgeversverklaringen en taxatierapporten. Tevens kan gefraudeerd worden bij de aflossing van de hypotheek.Deze vorm van fraude zal veelal samengaan met valsheid in geschrift en witwassen.

Verschillende vormen van identiteitsfraude zijn mogelijk. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan het vervalsen van een paspoort door het plaatsen van een andere foto. Ook social media accounts kunnen worden gehackt waardoor er vanuit dat account berichten kunnen worden verstuurd of persoonlijke gegevens kunnen worden gestolen.

De toezichthouder die ziet op de naleving van de wetgeving betrekking hebbende op de arbeidsmarkt, de arbeidsomstandigheden en het sociale zekerheidsstelsel; het speelveld van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.Tevens de opsporingsinstantie die namens het ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport onderzoek doet naar pgb-fraude en fraude met zorgdeclaraties.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bewaakt en bevordert de veiligheid en kwaliteit van de zorg. IGJ houdt toezicht op zorgaanbieders in verschillende sectoren binnen de gezondheidszorg en jeugdhulp. Voor elke sector heeft de inspectie een aanpak ontwikkeld. Die aanpak bestaat uit een toezichtstrategie gebaseerd op ontwikkelingen en risico’s in die sector. Vanuit het incidententoezicht reageert de inspectie op meldingen van burgers, zorgaanbieders, fabrikanten, gemeenten en andere instanties. Als IGJ vaststelt dat het niveau van de zorg onvoldoende is of als zij grote risico’s ziet, grijpt zij in. De interventiemogelijkheden van de inspectie reiken van advies, corrigerende interventies, bestuursrechtelijke maatregelen tot en met tuchtrechtelijke en strafrechtelijke maatregelen.

Op grond van artikel 5:58 Wet op het financieel toezicht is marktmanipulatie verboden. Dit houdt kort gezegd in dat het verboden is om de markt daadwerkelijk te manipuleren of te trachten de markt te manipuleren. Marktmanipulatie valt uiteen in een aantal varianten:

• Een transactie of een order verrichten waarvan een onjuist of misleidend signaal wordt gegeven over het aanbod, de vraag of de koers van de financiële instrumenten.
• Een transactie of een order verrichten waarmee de koers van die financiële instrumenten op een kunstmatig niveau wordt gehouden.
• Een transactie of een order verrichten waarbij gebruik wordt gemaakt van bedrog of misleiding.
• Informatie verspreiden waarvan er een onjuist of misleidend signaal wordt gegeven over het aanbod, de vraag of de koers van de financiële instrumenten, terwijl de verspreider weet of moet vermoeden dat die informatie onjuist of misleidend is.

De Douane is er scherp op; de invoer van goederen die zijn vervalst. Goederen die er uit zien alsof ze zijn gemaakt door een bepaald bedrijf en waar een bepaald merk op staat, maar die zijn nagemaakt.Maar ook de FIOD houdt zich bezig met opsporing van de vervalsing van goederen in Nederland.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is een zelfstandig bestuursorgaan dat sinds 1 oktober 2006 toezicht houdt op de zorgmarkt in Nederland. De NZa bestaat op basis van de Wet marktordening gezondheidszorg en houdt toezicht op zowel zorgaanbieders als zorgverzekeraars. De NZa heeft als kerntaken; regulering, toezicht en data-onderzoek en -analyse op het gebied van de zorg. In haar toezicht onderzoeken werkt de NZa waar nodig samen met het Openbaar Ministerie, de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW).

De wet maakt een onderscheid tussen niet-ambtelijke en ambtelijke omkoping.Niet ambtelijke omkoping is een vorm van bedrog, strafbaar gesteld in art. 328ter van het Wetboek van Strafrecht. Neemt een betrokkene een gift of belofte aan in ruil voor een bepaalde tegenprestatie, dan kan een veroordeling volgen wegens omkoping. Ook het doen van een gift of belofte, de spiegelbeeldige variant, is strafbaar.Het omkopen van een ambtenaar (ambtelijke omkoping) kent een aparte strafbaarstelling in artikel 177 van het Wetboek van Strafrecht; de ambtenaar die zich om laat kopen (ook wel: steekpenningen aanneemt) kan gestraft worden op grond van artikel 362 Wetboek van Strafrecht.

De ontnemingsmaatregel is een maatregel die gericht is op het afnemen van wederrechtelijk voordeel dat verdachte(n) hebben verkregen door middel van het plegen van een strafbaar feit.Het Openbaar Ministerie (OM) kan bij de rechtbank een vordering indienen tot ontneming van dit zogenoemde wederrechtelijk verkregen voordeel. Het OM moet bewijzen dat de persoon wederrechtelijk verkregen voordeel heeft gehad uit een strafbaar feit.

Onder oplichting wordt kortgezegd verstaan: het tegen de wet in behalen middels een slimme truc van een bepaald voordeel (bijvoorbeeld: geld, goederen) door een ander te misleiden. In art. 326 Sr staan de manieren beschreven die kunnen worden toegepast bij het plegen van oplichting.

Overlevering is het overdragen van een verdachte of een veroordeelde naar een ander land waarin de verdachte wordt verdacht van een strafbaar feit, om daar terecht te staan of voor het uitzitten van een gevangenisstraf. Een overlevering is een uitlevering die binnen de Europese Unie plaatsvindt. Bij een overlevering heeft een verdachte of een veroordeelde, minder rechten dan bij een uitlevering. Tegen een overlevering kan geen cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad.

Skimmen betekent het kopiëren van betaalgegevens waardoor met die betaalgegevens gebruik gemaakt kan worden van de pinpas of creditcard van een ander. Die gegevens worden veelal gekopieerd door een opzetstuk te plaatsen op bijvoorbeeld een pinautomaat en een cameraatje op te hangen bij het toetsenbord.

Toeslagenfraude betreft het opzettelijk onterecht aanvragen van toeslagen of inkomensafhankelijke regelingen. Hierbij kan gedacht worden aan fraude met studiefinanciering, bijstand, arbeidskorting of de algemene heffingskorting. Aan degene die deze fraude pleegt kan een boete door de Belastingdienst worden opgelegd, maar ook kan een strafzaak volgen.

Bij uitlevering wordt een verdachte of een veroordeelde overgedragen naar een ander land waar verdachte wordt verdacht van een strafbaar feit, om daar terecht te staan of voor het uitzitten van een gevangenisstraf. Hiertegen kan cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad.

Valsheid in geschrift betekent dat een document dat tot bewijs van enig feit dient, vervalst wordt of vals wordt opgemaakt, met als oogmerk om dat document als echt en onvervalst te gebruiken. Vervalsing betekent dat aan een bestaand document onjuiste informatie wordt opgenomen, denk bijvoorbeeld aan het veranderen van de datum. Valselijk opmaken wil zeggen dat een bestaand document wordt nagemaakt, bijvoorbeeld een paspoort of een factuur. Het voorhanden hebben of gebruik maken van zo’n document is eveneens strafbaar.

Verduistering is het zich opzettelijk wederrechtelijk toe-eigenen van een goed dat men anders dan door een misdrijf al onder zich heeft, maar welk goed aan een ander toebehoort. Denk hierbij aan het niet teruggeven van goederen die u in uw bezit heeft, maar die niet van u zijn zoals bijvoorbeeld het als penningmeester van een stichting verduisteren van gelden.Op het moment dat die verduistering plaatsvindt uit hoofde van een beroep, zoals de hiervoor genoemde penningmeester bijvoorbeeld, kan hoger gestraft worden.

Verzekeringsfraude kan verschillende vormen hebben. Bijvoorbeeld het indienen van een schadeclaim die niet juist is of als een onjuiste voorstelling van de feiten wordt gegeven bij het aanvragen van een verzekering.Strafrechtelijk ingrijpen bij verzekeringsfraude vindt meestal pas plaats als sprake is van een heel hoog bedrag dat is uitgekeerd, of als sprake is van georganiseerde criminaliteit.

De Wet Bibob is een (preventief) bestuursrechtelijk instrument. Als er een ernstig gevaar dreigt dat bijvoorbeeld een vergunning wordt misbruikt, kan het bevoegde bestuursorgaan de aanvraag weigeren of de afgegeven vergunning intrekken. Het doel is te voorkomen dat de overheid criminele activiteiten faciliteert en bescherming van de concurrentiepositie van bonafide ondernemers.

Onder witwassen wordt vaak verstaan: het uitvoeren van transacties teneinde de illegale oorsprong van geldsommen te maskeren. Het doel van witwassen is om illegaal verkregen vermogen te kunnen besteden of investeren zonder dat de illegale oorsprong bewezen kan worden.Kijk hier voor meer informatie

Woonfraude is het overtreden van de Huisvestingswet en met name het onrechtmatig (dat wil zeggen: zonder vergunning) onttrekken van een woning aan de woonruimtevoorraad. Woningen worden dan gebruikt voor andere doeleinden dan bewoning. Met name zijn gemeentes op dit moment erg druk met handhaven van situaties waarbij woningen voor de toeristische verhuur worden gebruikt (Bed and Breakfast en vakantieverhuur (verhuren van de gehele woning)). Indien niet aan de door de gemeente opgestelde regels voor het drijven van een B&B of het verhuren van de woning voor vakantieverhuur wordt voldaan, stelt de gemeente zich op het standpunt dat sprake is van een illegaal hotel en dus van woonfraude. Hierop staat een bestuurlijke boete die kan oplopen tot € 20.500,-.

In het geval opzettelijk en tegen de regels in gebruik gemaakt wordt van zorggeld (bijvoorbeeld het persoonsgebonden budget), kan men spreken van zorgfraude. Door het misbruiken van zorggeld kan iemand zelf of iemand anders bevoordeeld worden. Tevens kan met het uit zorgfraude verkregen geld andere vormen van criminaliteit worden gefinancierd.Dergelijke fraude kan aan het licht komen doordat bijvoorbeeld de bank een melding doet dat sprake is van een ongebruikelijke transactie waarna een strafrechtelijk onderzoek van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid kan volgen.