Wet aanpak fraude toeslagen en fiscaliteit donkere tijden met weinig lichtpuntjes

  Enige tijd geleden kwam in het nieuws dat Bulgaren massief misbruik zouden maken van toeslagen. Staatssecretaris Weekers kwam in politieke problemen en moest krachtdadig optreden beloven. Dat zien we nu terug in het wetsvoorstel “ Aanpak fraude toeslagen en fiscaliteit” en niet zo zuinigjes ook. Niet alleen de geconstateerde toeslagenfraude wordt aangepakt maar ook op allerlei andere terreinen wordt de repressie opgevoerd door nieuwe boetes, introductie van nieuwe strafbare feiten en aansprakelijkstellingen. Een kleine greep uit het nieuwe arsenaal. 1)  Het opzettelijk niet (tijdig) betalen van aanslagbelastingen (denk aan de B.T.W.) wordt een strafbaar feit. Nu is dat al beboetbaar maar omdat bij bepaalde fraudes (carrouselfraude) er soms wel aangifte wordt gedaan maar niet betaald wordt,  terwijl de Ontvanger geen verhaal heeft en boetes dus weinig zin hebben, wordt daarvoor gevangenisstraf mogelijk. Zoals altijd is zo’n fraudebepaling niet alleen van toepassing op de geharde fraudeur maar ook op de ondernemer die een keer te laat of onvoldoende betaalt. 2) Wie bij een verzoek om een voorlopige aanslag of een herziening daarvan opzettelijk foutieve informatie verschaft kan beboet worden met maximaal 100%. Gedacht is aan personen die een voorlopige teruggave vragen en daarbij hypotheekrente opvoeren terwijl ze geen eigen huis hebben. Weer geldt dat de nieuwe boete niet alleen voor dit soort overduidelijke fraudegevallen geldt, maar dat iedereen die om een voorlopige aanslag vraagt hiermee te maken kan krijgen. Denk aan de ondernemer die zijn winst te laag inschat gedurende het jaar. Dat gaat de nodige discussies opleveren in de praktijk, als het voorstel wet wordt. 3)  Fraude rond de toeslagenwetten kon uiteraard nu ook al beboet worden. De Algemene Wet Bestuursrecht bepaalt dat alleen de pleger en de medepleger een boete kan krijgen. Nu wordt het daderbegrip voor de toeslagenwetten sterk uitgebreid. Ook medeplichtigen, doen plegers en uitlokkers kunnen een boete krijgen. Dat is gedaan om allerlei bureautjes die aanvragen verzorgden voor grote groepen mensen beter te kunnen aanpakken. Het betekent echter ook dat iedereen die een aanvraag voor een ander indient of daarbij helpt in de boetesfeer terecht kan komen. Opletten met hulpverlening en vriendendiensten dus. Wie een jaar of 15 terug kijkt en optelt hoeveel nieuwe boete en strafbepalingen erbij zijn gekomen, ziet dat de mogelijkheden voor de belastingdienst en het OM personen en vennootschappen te beboeten en te vervolgen spectaculair zijn toegenomen. Dat geldt zowel voor het aantal gedragingen dat beboet/ bestraft   kan worden als de groep van personen die beboet/ bestraft kan worden. Daarnaast worden de aansprakelijkheden voor de belastingschulden van een ander steeds verder uitgebreid. Dit wetsvoorstel is een voorlopig hoogtepunt in de Nieuwe Repressie. Het enige lichtpuntje is dat dit veel werk zal opleveren voor kantoren als het onze, maar dan wel met een “mixed feeling” of dat nu wel een wenselijk bij-effect is van het verder afkalven van de rechtstaat en rechtsbescherming van ons allemaal.   Mr C.J. van Bavel en mr M.J. van Dieren