Immateriele schadevergoeding in belastingzaken: tijd is geld.

Nog niet zo lang geleden hadden belastingplichtigen bijna geen mogelijkheden de inspecteur of de rechter tot enige spoed te bewegen. Aanslagen en met name bezwaarschriften konden jaren in de kast blijven liggen. Nu kan voor recentere zaken de inspecteur onder bedreiging van een (kleine) dwangsom worden gemaand tijdig uitspraak te doen en zit de vertraging vaak bij de rechterlijke macht. Het kan lang duren voor er een oproep komt. De uitspraak van de rechter moet wel binnen vaste termijnen komen maar daar wordt straffeloos van afgeweken. Gevolg is spanning voor de belastingplichtige. In het gewone bestuursrecht bestond al langer de mogelijkheid om als die termijn onredelijk lang werd, een schadevergoeding te eisen voor dit immateriële leed. Bij een fiscaal proces leek daar geen kans op. De wettekst bood daar geen ruimte voor en de Hoge Raad vond het Europese verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) niet van toepassing op belastingaanslagen (wel op boetes). Maar de Hoge Raad heeft zich enigszins bedacht. Vanwege de rechtszekerheid heeft een belanghebbende toch recht op een vergoeding als zijn proces te lang duurt. Te lang is overigens nog steeds bepaald lang (2 jaren per instantie) en de vergoeding is niet veel (€ 500,00 per half jaar) maar het is een kleine pleister op de wonde. Om voor de vergoeding in aanmerking te komen hoeft het proces niet gewonnen te worden. Bij de normale (ook nogal beperkte) vergoeding voor kosten van juridische bijstand is dat bijna altijd wel het geval. Voor de immateriële schadevergoeding gaat het om verstreken tijd. Toch zal hier wel enige druk vanuit gaan. Kostenvergoedingen moeten uit een budget komen bij de Overheid en uit de ervaringen bij de belastingdienst is bekend dat men daar niet blij wordt van kostenvergoedingen. Wanneer de procedure over fiscale boetes gaat vindt al vermindering van die boetes plaats bij overschrijding van de redelijke termijn. Bijna altijd gaat het proces over zowel de aanslag als de boete. Dan kan de boete verminderd worden als ook een immateriële schadevergoeding worden toegekend. Door Rien van Dieren Of Counsel Van Bavel Advocaten