Een aanslag op de rechtstaat door de FIOD en het OM

Afgelopen weekend verscheen er een artikel in het Financieel Dagblad over onderzoek ‘Castor’. De FIOD verdenkt een vermogensbeheerder in dit onderzoek van (vormen van) fraude en witwassen. Uit onderzoek blijkt echter dat medewerkers van het Openbaar Ministerie en de FIOD zich niet aan de ‘rechtstatelijke spelregels’ hebben gehouden. Op grote schaal zouden ze vertrouwelijke e-mails tussen advocaten en cliënten hebben gelezen, gekopieerd en gebruikt in het strafrechtelijk onderzoek. De Officier van Justitie, een parketsecretaris en ambtenaren van de FIOD zijn als getuige ondervraagd. Het verschoningsrecht beschermt vertrouwelijke communicatie tussen advocaten en hun cliënten. Een advocaat kan zijn rol in de rechtstaat niet vervullen zonder deze vertrouwelijkheid. Vertrouwelijkheid is één van de belangrijkste kernwaarden van de advocatuur. Het is dan ook uit den boze dat ambtenaren in een opsporingsonderzoek kennis zouden krijgen van communicatie tussen bijvoorbeeld een advocaat en zijn of haar cliënt. Het was binnen de advocatuur al bekend dat het Openbaar Ministerie met zgn. geheimhoudersofficieren en geheimhoudersambtenaren werkt. Zij beoordelen of bepaalde communicatie, bijvoorbeeld in beslag genomen e-mailverkeer afkomstig van of gericht aan een advocaat, gebruikt mag worden in een strafrechtelijk onderzoek. Wij hadden al onze twijfels aan deze door het Openbaar Ministerie en de FIOD gebruikte constructie waarbij niet een onafhankelijke derde partij, zoals een rechter, controleert of op verkregen communicatie het verschoningsrecht rust, maar een voor het Openbaar Ministerie of de FIOD werkende geheimhoudersofficier of geheimhoudersambtenaar. Hoe weten we zeker dat het opsporingsteam, collega’s van de betreffende geheimhoudersofficier of -ambtenaar, in zo’n geval geen kennis neemt van de inhoud van de verschoningsgerechtigde communicatie? Het lijkt erop dat deze twijfels terecht zijn geweest. Indien er stiekem vertrouwelijke communicatie tussen advocaten en hun cliënten wordt gelezen door het onderzoeksteam en deze niet direct wordt vernietigd op instructie van een geheimhoudersofficier of -ambtenaar, dan maakt ons eigen opsporingsapparaat een grove inbreuk op onze rechtstaat. Er zijn momenteel onvoldoende waarborgen om te garanderen dat het Openbaar Ministerie of de FIOD geen kennis neemt van communicatie tussen een advocaat en zijn cliënt. De besproken casus onderstreept de noodzaak tot hervorming van de bestaande wijze waarop met gevonden verschoningsgerechtigde informatie wordt omgegaan. Hoe een groot strafonderzoek in het gezicht van het OM ontplofte (fd.nl)